نرخ برق دوجانبه در بازار خرده‌فروشی ایران به‌صورت سوخته محاسبه می‌شود و شامل چند مرحله اصلی است. در اینجا به شرح آن می‌پردازیم:
1.تعریف بازار دوجانبه
بازار دوجانبه به توزیع برق بین عرضه‌کنندگان و مشتریان اشاره دارد. در این نظام، مصرف‌کنندگان می‌توانند از بین چند تأمین‌کننده انتخاب کنند و قیمت‌ها ممکن است نسبت به عرضه و تقاضا تغییر کند.
نرخ‌های خرده‌فروشی
نرخ برق در بازار خرده‌فروشی به چند عامل بستگی دارد:
قیمت تولید: قیمت اصلی برق که توسط نیروگاه‌ها تعیین می‌شود.
هزینه‌های انتقال: هزینه‌های مربوط به انتقال برق از نیروگاه به مصرف‌کننده.
هزینه‌های توزیع: هزینه‌های مربوط به توزیع برق از مراکز توزیع به خانه‌ها و کسب‌وکارها.
محاسبه نهایی نرخ
نرخ برق دوجانبه به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
جمع‌آوری داده‌ها: داده‌های مربوط به قیمت تولید، هزینه‌های انتقال و توزیع و همچنین تقاضای برق.
محاسبه قیمت بهینه: با استفاده از مدل‌های اقتصادی برای تعیین قیمت بهینه.
اعمال تخفیف و مشوق‌ها: درصورتی‌که دولت یا تأمین‌کننده‌ها مشوق‌های خاصی داشته باشند.
تعیین نرخ نهایی: با جمع‌آوری همه هزینه‌ها و تخفیف‌ها، نرخ نهایی برای مصرف‌کننده تعیین می‌شود.
عوامل مؤثر بر نرخ
تقاضای فصلی: تقاضای برق در فصل‌های مختلف می‌تواند بر قیمت تأثیر بگذارد.
روده‌بندی تأسیسات: زمان‌های اوج تقاضا ممکن است نیاز به استفاده از نیروگاه‌های خاصی داشته باشد که هزینه‌های بالاتری دارند.
سیاست‌های حمایتی دولت: تسهیلات یا یارانه‌های دولتی می‌توانند بر نرخ تأثیر بگذارند.
مراحل محاسبه قیمت برق
محاسبه هزینه‌های تولید:
هزینه سوخت: شامل قیمت سوخت‌های فسیلی یا منابع تجدیدپذیر که برای تولید برق استفاده می‌شوند.
هزینه‌های عملیاتی: هزینه‌هایی مانند تعمیر و نگهداری و حقوق پرسنل.
سرمایه‌گذاری اولیه: هزینه مربوط به ساخت و راه‌اندازی نیروگاه.
محاسبه هزینه‌های انتقال و توزیع:
هزینه‌های شبکه: شامل هزینه‌های مرتبط با انتقال برق از نیروگاه به مراکز توزیع.
هزینه‌های توزیع: شامل هزینه‌های مرتبط با انتقال برق از مراکز توزیع به مصرف‌کنندگان نهایی.
محاسبه هزینه‌های جانبی:
مالیات و عوارض: شامل هرگونه مالیات یا عوارض دولتی که بر قیمت برق تأثیر می‌گذارد.
هزینه‌های اجتماعی: برآورد هزینه‌های اجتماعی مانند آلودگی و خدمات عمومی.
تعیین قیمت نهایی:
با جمع‌کردن همه هزینه‌ها (تولید، انتقال، توزیع، و هزینه‌های جانبی)، قیمت پایه برق مشخص می‌شود.
اعمال تخفیف‌ها و مشوق‌ها: بر اساس تصمیمات دولت یا شرکت‌های تأمین‌کننده، ممکن است تخفیف‌هایی برای مصرف‌کنندگان در نظر گرفته شود.
محاسبه قیمت در ساعات اوج و غیر اوج:
قیمت ممکن است بسته به زمان شبانه‌روز یا تقاضا (اوج و غیر اوج مصرف) تغییر کند. معمولاً قیمت‌ها در ساعات اوج مصرف بالاتر است.
